Được sự quan tâm, chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng, Bảo tàng Lâm Đồng đã tiếp nhận 124 hiện vật từ Kho bạc Nhà nước do Sở Tài chính Lâm Đồng bàn giao. Các hiện vật từng được vua quan, hoàng tộc triều Nguyễn sử dụng, trong đó có một số hiện vật của vua Tự Đức, vua Khải Định, đặc biệt là những hiện vật của vua Bảo Đại và Nam Phương Hoàng hậu.
Bút ngọc, hai mặt có khắc hai dòng chữ Hán: “Tự Đức nguyên niên” và “Ngự diên văn bảo”
Sau khi tiếp nhận, Bảo tàng Lâm Đồng đã phối hợp với một số chuyên gia lịch sử, khảo cổ thuộc Bảo tàng Lịch sử Việt Nam tiến hành giám định, chỉnh lý và xác định niên đại, chất liệu, ý nghĩa giá trị lịch sử, văn hóa của bộ sưu tập cổ vật cung đình triều Nguyễn nói trên.
Bộ sưu tập hiện vật thể hiện sự phong phú về loại hình, kiểu dáng, bao gồm nhiều nhóm hiện vật khác nhau, như: tượng, thẻ bài, trấn phong, đỉnh, thủy trì, nghiên mực, gác bút, bát, đĩa, ly, chén… bằng chất liệu đá ngọc. Các hiện vật trên phần lớn do Ngự xưởng triều Nguyễn chế tác, có niên đại khoảng thế kỷ XIX – XX.
Đỉnh ngọc, được sử dụng trang trí trong thư phòng
Bộ sưu tập có nhiều hiện vật được sử dụng hoặc trang trí trong thư phòng và những hiện vật thuộc “văn phòng tứ bảo” (gồm bút, nghiên, giấy và mực), như: nghiên mực, thủy trì, gác bút… Đặc biệt là bút ngọc được vua Tự Đức sử dụng, có khắc hai dòng chữ Hán, mỗi dòng 4 chữ với nội dung: “Tự Đức nguyên niên” (嗣德元年) (1848) và “Ngự diên văn bảo” (御筳文寳).
Trong bộ sưu tập có ba hiện vật là thẻ bài ngọc, mà hai trong số đó là của vua Khải Định. Mặt trước và mặt sau có khắc nổi dòng chữ Hán nạm vàng: “Khải Định trân bảo” (啟定珍寶) và “Đại Nam Thiên tử” (大南天子).
Thẻ bài ngọc một mặt khắc nổi 4 chữ Hán nạm vàng “Đại Nam Thiên Tử (mặt bên kia khắc nổi 4 chữ Hán nạm vàng “Khải Định Trân Bảo”)
Nổi bật là những hiện vật được gia đình vua Bảo Đại và Nam Phương Hoàng hậu sử dụng, như tô, bát, chậu hay ly ngọc. Đặc biệt có một bát ngọc đính mảnh giấy viết bằng chữ Hán, nội dung ghi chép về việc vào năm thứ 3 đời vua Khải Định (1918), ban cho Trưởng Hoàng tử Vĩnh Thụy, bát ngọc nhất phẩm trị giá 150 đồng, ở cung An Định – nơi mà vua Bảo Đại (sau khi thoái vị) và Nam Phương Hoàng hậu sinh sống.
Chậu ngọc, cẩn đá ngọc nhiều màu, dùng trong sinh hoạt của vua
Bát ngọc, đế có khắc dòng chữ Hán “Đại Thanh Càn Long niên chế”
Ngoài ra, trong bộ sưu tập còn có một số hiện vật độc đáo thuộc đời nhà Thanh (Trung Quốc), như: bát ngọc, lọ ngọc, bình ngọc; hay một số hiện vật xuất xứ từ Châu Âu, như bộ nấu ăn bằng đồng, bình rượu ngọc, đĩa ngọc…
Bộ sưu tập hiện vật cung đình triều Nguyễn được lưu giữ tại Bảo tàng Lâm Đồng là bộ sưu tập độc đáo, quý hiếm, có giá trị cao về lịch sử, văn hóa và thẩm mỹ. Bảo tàng Lâm Đồng tiếp tục nghiên cứu bảo tồn, phát huy giá trị bộ sưu tập và sẽ có kế hoạch trưng bày, giới thiệu rộng rãi đến công chúng trong và ngoài nước.
Lê Phi Long
Nguồn: http://www.baotanglamdong.com.vn/index.php/gioi-thieu/suu-tap-hien-vat/151-bo-suu-tap-co-vat-cung-dinh-trieu-nguyen-tai-bao-tang-lam-dong.html